Mộc bản triều Nguyễn là di sản tư liệu thế giới đầu tiên tại Việt Nam do UNESCO công nhận ngày 31 tháng 7 năm 2009. Số mộc bản này hiện đang bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV-Đà Lạt, Lâm Đồng (xưa và nay vẫn là Biệt điện Trần Lệ Xuân - Khu Di tích của TP. Đà Lạt).
Dưới triều Nguyễn, do nhu cầu phổ biến rộng rãi các chuẩn mực của xã hội, các điều luật bắt buộc thần dân phải tuân theo, để lưu truyền công danh sự nghiệp của các vua chúa, các sự kiện lịch sử..., triều đình đã cho khắc nhiều bộ sách sử và các tác phẩm văn chương để ban cấp cho các nơi. Trong quá trình hoạt động đó đã sản sinh ra một loại hình tài liệu đặc biệt, đó là mộc bản. Đây là những tài liệu gốc độc bản.
Mộc bản triều Nguyễn bao gồm 34.618 tấm bằng chữ Hán và chữ Nôm được khắc trên những tấm gố quý như gỗ thị, gỗ cây nha đồng bởi 2 loại gỗ có màu trắng, thớ gỗ mịn, nhẹ, thường được dùng để khắc dấu không nứt mẻ, không cong vênh. Vì thế trải qua mấy trăm năm mà đến nay mộc bản vẫn có tình trạng vật lý tốt. Ngoài ra gỗ lê, gỗ táo cũng được dùng để khắc mộc bản.
Tài liệu mộc bản có nhiều tác phẩm quý hiếm như: Đại Nam thực lục, Đại Nam nhất thống chí, Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ..., ngoài ra còn có các tác phẩm Ngự chế văn, Ngự chế thi do các vị hoàng đế nổi tiếng như Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức sáng tác.
Vừa rồi tỉnh Phú Thọ chính thức vinh dự được Cục Văn thư lưu trữ Quốc gia trao tặng phiên bản mộc bản triều Nguyễn về triều thuyết Hùng Vương
Đây là bản khắc gỗ cổ nhất được tìm thấy cho tới nay về Truyền thuyết Hùng Vương và là phiên bản mộc bản quý mà tỉnh Phú Thọ lần đầu tiên được tiếp nhận.
Phiên bản gỗ được khắc chữ Hán hoặc chữ Nôm ngược, bao gồm những ván khắc các tác phẩm chính văn, chính sử của triều Nguyễn được chuyển từ Văn Miếu -Quốc Tử Giám (Hà Nội) về lưu trữ ở Huế vào thời vua Minh Mạng và Thiệu Trị, trong đó có một bản khắc duy nhất về cội nguồn lịch sử dân tộc Việt Nam.
Tấm mộc bản này nằm trong bộ sách Đại Việt Sử ký toàn thư, Kỷ Hồng Bàng thị, quyển số 1. Kích thước 36,5×20cm; khổ khuôn in 29,5×19,5cm. Đây là bản khắc gỗ cổ nhất được tìm thấy cho tới nay khắc về truyền thuyết Hùng Vương.
Các hiện vật sẽ được trưng bày tại Bảo tàng Hùng Vương, Nhà trưng bày tại Đền Hùng để người dân được chiêm ngưỡng, tìm hiểu.
Nguồn: Chính phủ.vn